GEZİ NOTLARI-ALASKA (Abdi İpekçi)

Turan ÇATAL Son Güncelleme 4 Şubat 2024

GEZİ NOTLARI-ALASKA (Abdi İpekçi)

1961 yılında gittiğim Alaska’da, uzun yıllar Eskimolar arasında yaşamış Alaska Devlet Müzesi Müdürü ile yaptığım röportajda bazı ilginç bilgiler edindim..

Müdüre göre Eskimo, dünyanın en zeki ırkıdır.
Zira en güç tabiat şartları ile mücadelelerinde galip gelmişler, türlü usuller ve araçlar keşfederek kutuplarda yaşamayı mümkün kılmışlardır.
Mekanik işlere karşı olağanüstü bir dehaya sahiptirler.
Müze Müdürü vaktiyle bir Eskimo’ya saat hediye etmiş.
Eskimo ilk defa gördüğü bu aleti önce hayretle incelemiş, sonra bütün parçalarını birer birer sökmüş.
Biraz düşündükten sonra tekrar hepsini yerli yerine takmış, saati tekrar işletmiş.
Ve bu işi yaparken, ne pertavsız kullanmış, ne de cımbız !..
Şimdi Alaska’da en usta pilotlar arasında Eskimolar bulunuyor…
Alaska Devlet Müzesi Müdürü bana bu bilgiyi verirken birden durdu ve gülmeye başladı.

Sonra dedi ki ;

–“Biliyor musunuz ? Eskimolar olmasaydı biz erkekler belki de şimdi birbirimizin karşısına komik ve uygunsuz kılıkta çıkacaktık…”

Anlayamayınca, açıkladı;

–“Ayağımızda pantolon yerine Romalılar, eski Yunanlılar, Fenikeliler gibi etekler olacaktı.

Avrupa ve Akdeniz ülkelerinde erkekler eteklik giyerken Eskimolar elbise olarak hayvan postu kullanıyorlardı.
Ayaklarına hayvanın ayak kısmını geçirirlerdi.
Şimdi bütün uygar dünyanın kullandığı pantolonu bu şekilde onlar icat etmişlerdir..”

…

Birçok kimsenin sandığının aksine Eskimo evleri (İglo) buzdan değil, kardan yapılmıştır.
Alaska’nın kuzeyinde iklim çok kurudur.
Eskimoların yaşadıkları bölgelerde bu iklim sonucunda kar o kadar kuru olur ki, bıçakla keserler.
İşte Eskimolar evlerini bu kuru kardan inşa ederler.
Eğer buzdan yapsalardı içinde donarlardı.
Oysa kuru kar, tecrit edici özelliği sayesinde soğuğu geçirmiyor ve Eskimolar kardan evlerinde, içinde ısınmak için ateş yakmayı gerekli görmeden yaşıyorlar.

ABDİ İPEKÇİ

Dünyanın dört bucağından
Milliyet Yayınları – 1971

1954-1971 yılları arasından gezi notları…

***

01.Şubat.1979’da, henüz 49 yaşındayken suikast sonucu öldürülen Abdi İpekçi’nin 45.ölüm yıldönümündeyiz.
Yaşasaydı muhtemelen binlerce köşe yazısı onlarca kitapla Türk milletine hizmet edecekti.
Umarım yeni nesiller onu daha iyi tanıyacaklar,
“gerçek gazeteciliğe” onlar da heves edecekler.

Ruhu şad olsun…

ABDİ İPEKÇİ KİMDİR?
09.08.1929/01.02.1979
(Türk gazeteci, yazar.)

İlköğrenimini gördükten sonra Galatasaray Lisesini bitirdi.
Sonra bir müddet Hukuk Fakültesine devam etti.
Yeni Sabah, Yeni İstanbul İstanbul Ekspres Gazetesi gibi çeşitli gazetelerde spor muhabiri, sayfa sekreteri ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı.
Ali Naci Karacan’ın olan Milliyet Gazetesinin yazı işleri müdürü (1954), bir süre sonra da genel yayın müdürü.
1961’den, öldürüldüğü 1 Şubat 1979 tarihine kadar aynı gazetenin başyazarlığını da yürüten Abdi İpekçi;
🔸Türkiye Gazeteciler Sendikası Başkanlığı,
🔸Türkiye Basın Enstitüsü Başkanlığı,
🔸İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Uluslararası Basın Enstitüsünün ikinci başkanlığı,
🔸Basın Şeref Divanı genel sekreterliği gibi vazifelerde bulundu.

Yazılarında; Atatürkçülüğü, barışı, düşünce özgürlüğünü, ülkenin bağımsızlık ve bütünlüğünü savundu.

Turan ÇATAL
Araştırmacı Gazeteci-Yazar