Kayseri’de İlk Uçak Fabrikası Açıldı | 6 Ekim 1926
Cumhuriyet’in kuruluşundan yalnızca sekiz yıl sonra, 6 Ekim 1926’da Kayseri’de açılan uçak fabrikası, genç Cumhuriyet’in gökyüzüne uzanan ilk büyük sanayi hamlesiydi. TOMTAŞ (Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi), Atatürk’ün “istikbal göklerdedir” vizyonunun somutlaşmış hâli; tam bağımsızlık iradesinin sanayiye yansımasıydı.
1926–1942 arasında 7 farklı modelde 212 uçak üretildi; bakım onarım ve modernizasyon kabiliyeti geliştirildi. Türk mühendisi ve işçisi yetiştirildi; Kayseri semalarında Türk eliyle üretilen uçaklar gururla yükseliyordu. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 1 Kasım 1937’de TBMM açılış konuşmasında şu hedefi çizdi: “Bundan sonrası için bütün uçaklarımızın ve motorlarımızın ülkemizde yapılması ve savaş sanayimizin bu temele göre geliştirilmesi gerekir.”
Ne var ki bu kurucu irade giderek törpülendi. 1940’ların ikinci yarısından itibaren, önce İnönü döneminde başlayan ısınma turlarıyla; fabrika üretimden çekilerek ikmal/bakım ağırlıklı bir yapıya evrildi. 1950’lerde ise, Demokrat Parti iktidarı, Marshall yardımları ve NATO üyeliği ile hazır tedarik/ithal kolaycılığını devlet politikası hâline getirdi; yerli üretim hattı tamamen söndürüldü. Menderes döneminde Kayseri’de kurulan ilk uçak fabrikası tamamen kapatıldı; Türkiye havacılıkta dışa bağımlı tedarik düzenine itildi.
Bugün yeniden gökyüzünde Türk mühendislerinin imzasını taşıyan projelerin görünmesi, o ilk iradenin güncellenmiş ifadesidir. Ancak açıkça uyarıyoruz: Yerli ve millî üretim, siyasi propaganda değil; devlet aklının, planlı sanayileşmenin ve ulusal onurun gereğidir. Bu, partiler üstü bir millî güvenlik meselesidir; Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceği için olmazsa olmazdır.
Cumhuriyet’in ilk fabrikaları birer hatıra değil, geleceğin yol haritalarıdır. Türk milleti; tam bağımsızlık yolunda kendi emeğiyle kalkınacak, kendi teknolojisiyle yükselecek, kendi toprağında özgür ve onurlu yaşayacaktır.
Tam Bağımsız Türkiye için…
Turan ÇATAL
Araştırmacı Gazeteci-Yazar
EGEDE YAŞAM ::: Özgür İnternet Gazetesi
Halkın ve Sadece Haklının Yanında…
YAŞASIN CUMHURİYET…
MUSTAFA KEMAL’İN ASKERLERİYİZ…
NE MUTLU TÜRKÜM DİYENE…