ORHAN KEMAL

Turan ÇATAL Son Güncelleme 27 Mayıs 2025

ORHAN KEMAL

Bursa cezaevinde Nâzım Hikmet, Orhan Kemal’le aynı koğuşta kalmaktadır.
Koğuş masasının üzerinde Orhan Kemal’in (asıl adı ”Mehmet Raşit Öğütçü”) bir roman başlangıcını görür.
Okur..
Ayağında takunyalar koşarak avluya çıkar Nâzım Hikmet.
Orhan Kemal’e soluk soluğa sorar,

–“Siz mi yazdınız bunu?”

Orhan Kemal çekinerek,
–“Evet” der.

Nâzım Hikmet büyük bir coşkuyla,;
–“Birader, neden bahsetmediniz bundan. Siz nesir adamısınız!

Hikâye yaz, roman yaz!” diyerek o gün bir romancının doğuşunun müjdesini verir.
26 Eylül 1943 Pazar sabahı Orhan Kemal’in cezası biter, hapishaneden ayrılır.
Ayrılmadan birkaç gün önce Nâzım Hikmet’e bir şiir yazar, ona okur.
Ve bu şiir Nâzım Hikmet’i ağlatır…

***

NÂZIM HİKMET’E / ORHAN KEMAL

Sen,
“Promete’nin çığlıklarını
kaba kıyım tütün gibi piposuna dolduran adam”,
sen benim mavi gözlü arkadaşım;
kabil değil unutmam seni.

26 Eylül 1943
Seni yapayalnız bırakıp hapishanede,
bir üçüncü mevki kompartımanda pupa yelken koşacağım memlekete.
Ve tren
bir güvercin gibi çırpınarak istasyona girecek,
gözü yaşlı bir genç kadına
beş senenin ardından
kocasını getirecek.

O dem ki boş verip istasyon halkına,
yanaklarından öperken sevgilimi,
sen neşeli mavi gözlerinle bakacaksın
içimden bana.

O dem ki yürekten her şey atılacak,
ekmek, kin, hasret,
fakat Nâzım Hikmet,
sen şu kadar kilometre uzakta kalmana rağmen
aydınlık yüreğimin duvarına dayayıp sarı saçlı başını,
batan bir yaz güneşi hüznüyle ağlatacaksın arkadaşını.

Günler geçecek,
ekmek derdi çökecek omuzlarıma.
Fabrika, makinalar, tezgâhım…
Sana şekerkamışı, portakal yollayacağım.
Karım yün çorap örecek.
Her hafta mektup yazacağız.
-Askere almazlarsa eğer.

Unutabilir miyim seni?
Tahtakurusu ayıkladığımız hapishane gecelerini
ve radyoda şark cephesinden haber beklediğimiz
müthiş anların küfrünü!
-Radyonun yanındaki duvara
kurşunkalemiyle abus insan yüzleri çizmiştin.

Unutabilir miyim seni?
Hâlâ beton malta boylarında duyuyorum
takunyalarının sesini!

Unutabilir miyim seni hiç?
Dünyayı ve insanlarımızı sevmeyi senden öğrendim,
hikâye, şiir yazmayı
ve erkekçe kavga etmeyi senden!

Orhan Kemal, Nâzım Hikmet’e

Mehmet Raşit Öğütçü, yazar olarak Orhan Kemal
15 Eylül 1914, Adana, (Osmanlı İmparatorluğu)
2 Haziran 1970, Sofya, (Bulgaristan Halk Cum.) aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarıdır.
Adı, Türk edebiyatının büyük ustaları arasında anılan yazar;
Roman, öykü, oyun, şiir gibi farklı tarzlarda birçok esere imza atmış olsa da daha çok romancılık yönü ile tanınmıştır.
İlk öykü kitabı Ekmek Kavgası (1949) ve Küçük Adamın Notları başlığı altında yayımladığı öz yaşam öyküsü roman dizisiyle yaygın bir üne kavuştu.
Edebi hayatı 1960’lı yıllarda zirveye ulaştı.
Adana’da toprak ve fabrika işçilerinin dünyasını, İstanbul’daki gecekondu mahallelerini, fabrika çevrelerini eserlerine yansıttı.
Murtaza, Hanımın Çiftliği, 72. Koğuş adlı eserleri başyapıtlarındandır.
Adanaspor’da futbol oynamıştır. Golcü Raşit olarak bilinmektedir.

Turan ÇATAL
Araştırmacı Gazeteci-Yazar