NURİ ŞEKER
Trenden Ankara İstasyonu’na, sırtında bir heybe, beyaz seyrek sakallı, yetmiş yaşlarında Uşaklı bir köylü indi!..
Rastladığı ilk üniformalıya;
— “Gazi Paşa’yı görmek istiyorum!” dedi.
Adam demiryolcuydu. Direksiyon binasını gösterdi;
– “Şu binaya gelir, herkesle konuşurdu ama şimdi Cumhurbaşkanı. Gelir mi, konuşur mu, konuştururlar mı bilmem?”
Zorlukla Özel Kalem Müdürü Hayati Bey’in yanına girdi.
Neden geldiğini kısaca anlattı.
Hayati Bey bu yaman köylüyü Gazi ile konuşturmaya karar verdi. Bir de kahve ikram etti.
Gazi öğleden sonra geldi. Bekleyen çoktu.
Hayati Bey hepsini atlatıp yaşlı köylüyü içeri soktu.
Gazi köylüyü ayakta karşıladı. Oturttu.
– “Buyur Nuri Efendi!”
– “Teşekkür ederim Gazi Paşam.
Ben Uşak’ın Kalfa Köyü’ndenim.
Babamdan helva ile haşhaş yağı imalathanesi kaldı.
Askerliğimi İstanbul’da yaptım.
Gözümü, kulağımı açtım.
İstanbul’da çok şey öğrendim.
Avrupa’dan mektup zarfı içinde pancar tohumu getirttim.
Bu tohumları köyümdeki toprağıma ektim.
Pancar elde ettim.
Pancarları rendeleyip kaynattım.
Pekmez yaptım.
Şeker elde ettim.
Onunla köpük helvası imal ettim.
Pancardan şeker yapabileceğimize inandım.
Mehmet Hacim Bey’in önderliğinde elli bir kişi birleştik, “Terakki-yi Ziraat Anonim Şirketi” ni kurduk.
600.000 lira sermayemiz var.
Paşam, bize el ver, şeker fabrikamızı kuralım!
Köylü ister pancar yetiştirir, ister fabrikada çalışır.
Karnı doyar, yüzü güler.
Biz de, belki, biraz para ve sevap kazanırız.
Uşak şenlenir.
–“El verir misin?”
Cumhurbaşkanı yerinden fırladı, Nuri Efendi’yi sevgiyle, saygıyla kucakladı;
– “Hepiniz var olun!
Türkiyeyi bu azim, bu istek, bu şevk kurtaracak!
Ben seni şimdi bir yaverle Başbakan’a göndereceğim.O da seni, belki, bir – iki bakan ile konuşturur.
Hepsine bana anlattıklarını iyice anlat.
Bir sorun olursa aldırma, bana gel.
Kapım her zaman sana açık olacaktır…”
Nuri Efendi’yi yanaklarından öptü…
Heybeli köylü, Türkiye’nin ilk şeker fabrikası kurucularından, ünlü Nuri ŞEKER olacaktı!..
Uşaklı Molla Ömerzade Nuri öncülüğünde;
Uşak’ta mahalli birçok müteşebbisin iştiraki ile 19.4.1923 tarihinde 600.000 TL sermaye ile kurulan Uşak Terakki Ziraat T.A.Ş. 06.11.1925 tarihinde ilk Şeker Fabrika’sının temelini atmış ve fabrika 17.12.1926 tarihinde işletmeye açılmıştır.
Turan ÇATAL
Araştırmacı Gazeteci-Yazar
“İnsanda Güzel Olan Yüzdür Yüzde Güzel Olan Gözdür. Ama İnsanı İnsan Yapan, “Ağzından Çıkan Sözdür”