TÜİK ‘ in Güvenilmez Hale Gelen Enflasyon Verileri…

Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK),2025 yılı Haziran ayı enflasyon verilerini açıkladı. Buna göre aylık enflasyon %1,37 yıllık enflasyon ise %35,05 olarak ilan edildi.Ancak aynı döneme ilişkin bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu ENAG( (Enflasyon Arştırma Grubu), aylık enflasyonu%3,05,yıllık enflasyonu ise %68.68 olarak duyurdu. İki kurum arasında var olan bu rakam uçurumu yalnızca bir hesaplama farkı değildir;bu durumTÜİK’ in artık kamu güvenini büyük ölçüde kaybettiğini, siyasi iktidarın etkilerinden bağımsız veri üretme kapasitesinin sorgulandığını ortaya koymaktadır.
Özellikle son yıllarda,iktidarın ekonomik başarısızlıklarını örtme ihtiyacı, TÜİK verilerinde makyaj yapma eğilimini artırmıştır.Artık TÜİK’ in düşük enflasyon oranları açıklamaları,ücret zamlarını kontrol altında tutmak ve ekonomik algıyı yönetmek için stratejik bir araç olarak kullanılmaktadır.
Sepet Manipülasyon un ve Ağırlık Oynamaları

TÜİK’ in kullandığı tüketici enflasyonu sepeti ve dağılımları,halkın gerçek harcama kalıplarını yansıtmaktan giderek uzaklaşmıştır.Halkın en çok etkilendiği gıda,kira,doğalgaz, elektrik gibi harcama kalemleri vatandaşın bütçesinde büyük yer tutarken, TÜİK ‘ in açıkladığı sepette bu kalemlerin ağırlıkları düşüktür.TÜİK’ in enflasyon hesaplamasında kullandığı yöntemler,teknik olarak Tüketici Fiyat Endeksi(TÜFE) ve Üretici Fiyat Endeksi ( ÜFE) temelinde şekillenir . TÜİK her yıl başında ,halkın tüketim alışkanlıklarını yansıtan yaklaşık 400- 500 ürün ve hizmet kaleminden oluşan bir “mal ve hizmet sepeti ” belirler.
Fakat sepette yer alan ürünlerin güncelliği, çeşitliliği ve gerçek tüketim davranışlarını ne kadar yansıttığı şeffaf değildir.Ayrıca bazı ürünlerin” fiyatı artmasın” diye daha ucuz versiyonlarının seçildiği,yüksek fiyatlı ürünlerin dışlandığı ve sahadaki fiyat toplama sürecinde siyasi baskının olması da söz konusudur.
TÜİK in sebze ve meyve gibi bazı ürünlerde mevsimsel etkileri hesaba katmak için” mevsimsel sepet güncellemeleri” de yapmaktadır. Diğer yandan bazı ürünler,(dijital hizmetler, akıllı telefonlar v.s) zamanla sepetten çıkarılır veya yenileri eklenir. Sepetten çıkarılan ürünler ve güncellenen ağırlıklar konusunda kamuoyuna açık net bilgiler her zaman verilmez. Bu da manipülasyon kuşkularını artırır.
TÜİK’ in enflasyon hesaplamalarının halkın yaşadığı gerçeklikten uzak olduğunu savunan ve 2020 yılında bağımsız akademisyenler ve ekonomistler tarafından kurulan ENAG(Enflasyon Araştırma Grubu), daha şeffaf,güncel ve piyasa odaklı bir metodolojiyle alternatif TÜFE verisi sunmaktadır.
ENAG, Türkiye genelindeki zincir marketler,e- ticaret siteleri ve hizmet sağlayıcılardan günlük fiyat verisi toplar,fiyatlar otomasyon sistemleri ile internet üzerinden dijital ortamdan çekilir. Her ay 3 milyon fiyat verisi toplayan ENAG ın bu veri sayısı TÜİK ‘ in aylık topladığı 550 bin verinin çok üzerindedir.ENAG, sürekli veri akışı olduğu için piyasa dalgalanmalarına çok daha duyarlı bir gösterge üretmektedir. Sepet statik değil,dinamik bir biçimde güncellenmektedir.ENAG verileri, siyasi baskıdan bağımsız elde edildiği için daha şeffaftır.ENAG, halkın hissettiği enflasyonu istatiksel olarak görünür kılmakta ve kamuoyuna alternatif bir ölçümler sunmaktadır. Yapıla ölçümler ,halkın yaşadığı ekonomik gerçeklikle rakamlar arasındaki farkın daha iyi analizine yaramaktadır.ENAG, kaynak ve ağırlıklarını açıkça yayınlarken,TÜİK ‘ in yöntemi sınırlı bir şeffaflığa sahiptir.
TÜİK ‘ in verilerine güven azaldıkça, ekonomik gerçeklik algısı parçalanmakta, açlık ve yoksulluk görünmez hale getirilmektedir. Sendikaların taleplerini dayandırabileceği güvenilir bir veri kaynağı kalmamaktadır.Ekonomik planlama , yatırım ve fiyatlandırma süreçleri bozulmaktadır. Devletin toplumla olan ilişkisinde şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkeleri çöküşe uğramaktadır. TÜİK’ in asli görevi,iktidarların çıkarlarını korumak değil; halkın yaşadığı ekonomik gerçeklikleri bilimsel,tarafsız ve net bir biçimde ortaya koymaktır.
Gerçeklerden Soyut Verilerin Yarattığı Sonuçlar

* Maaşlar eriyor, yoksulluk artıyor.
* Emekliler açlık sınırı altında yaşamaya devam ediyor.
* TÜİK ‘ e olan güvensizlik artıyor. Yoksul halk açıklanan verilere değil,gördüğüne ve cebindeki para miktarına güveniyor.
* Resmi enflasyon düşük gösterildikçe çalışanların toplu sözleşme süreçlerinde alabilecekleri zam oranları sınırlı kalıyor . Emekliler ve asgari ücretli çalışanlarında maaşları çok düşük tutuluyor.
Sonuç olarak ekonomik yaşamın gerçekleri ile uyuşmayanTÜİK in enflasyon verileri,sadece bir istatistiki sorun değildir. Bu ,milyonlarca emekçinin, emeklinin temel yaşam hakkının,adil gelir dağılımının ve sosyal adaletin açıkça ihlal edilmesidir.
Ne Yapılmalı?

•TÜİK ‘ in hesaplama yöntemleri ,şeffaf ve bağımsız denetime açık olmalıdır.
•Enflasyon hesaplanırken halkın gerçek harcama kalıplarına uygun bir tüketim sepeti esas alınmalıdır.
• ENAG gibi bağımsız kuruluşların verileri ücret belirlenmesinde dikkate alınmalı,politika belirlemede alternatif veri kaynakları kullanılmalıdır .
• Ezilenlerin,dar gelirlilerin ve emeklilerin maaşları enflasyon karşısında erimemesi için belli geçim endeksleri baz alınmalıdır .

3.07.2025

Hasan Aydın

EGEDE YAŞAM  :::  Özgür İnternet Gazetesi

Halkın ve Sadece Haklının Yanında…

YAŞASIN CUMHURİYET…

MUSTAFA KEMAL’İN ASKERLERİYİZ…