HATI ÇIRPAN İSMİNİ BİLİYORMUSUNUZ ?
Hatı Çırpan 1890 yılında kazan köyünde doğdu.
Babası muhtardı, kendisini yetiştirdi, evlendi, balkan harbinde eşi yaraladığında 5 çocuk annesiydi.
26 Ekim 1933 tarihinde kadınlara da muhtarlık yapma hakkı tanındı. Babası ölünce, onun yerine geçti ve muhtarlık yapmaya başladı.
1934 yılında Kızılcahamam’da tesadüfen Atatürk ile tanıştı, o tanışma hayatını değiştirir…..
Nasıl mı ?
Ankara’da yakıcı bir yaz günü..
Atatürk arkadaşları ve yaverleriyle Kızılcahamam’a giderken Kazan köyü yakınlarında durmuş ve otomobilinden inmişti.
Köylüler, yabancı konukları görünce koşuştular, kimi su koşturdu, kimi ayran..
İçlerinden biri, soğuk ayranı Ata’ya uzattı..
Çorak iklimin kavurduğu yüzüyle bir Türk anasıydı, kucağında kundaklı bebeğiyle..
Atatürk ayranını içerken sohbete başladı kadınla..
” Senin kocan kim? ”
” Sakarya harbi’nde boğazından yaralanmış bir gazi, paşam!.. ”
” Kaç yaşındasın?..
” 15 paşam..”
Atatürk şaşırdı.
Karşısındaki kadın en az 25 yaşında gösteriyordu.
” Ne zaman doğdun sen?.
“19 mayıs 1919’da”
dedi, kadın..
” Sahi mi”
dedi, Atatürk!..
Kadın hiç tereddütsüz ve bu defa gülümseyerek
” Evet paşam” dedi.
” Ondan evvel yaşamıyordum ki!.”
Atatürk, yaverine kadının adını ve adresini not ettirdi.
Not alın dedi…..
TAM DA MEBUS OLACAK KADIN…
Hatı Çırpan, Atatürk’ün de desteği ile 1935 yerel seçimlerinde aday olup, Türkiye’nin ilk seçilen milletvekili oldu.
Milletvekilliğini tamamladıktan sonra Kazan’a döndü ve 21 Mart 1956 yılında hayatını burada kaybetti.
5 Aralık 1934 tarihinde alınan kararla,
Türk Kadınına Seçme ve Seçilme Hakkı verilmiştir.
Buna karşın;
Fransa’da 1944,
İtalya’da 1945,
Yunanistan’da 1952,
Belçika’da 1960 ve Medeni Kanununu örnek aldığımız İsviçre’de 1971 yılında kavuşurken, 1935 yılında TBMM’ de 17 kadın milletvekili bulunmaktaydı.1936 ara seçimi sonrasında TBMM ‘ de kadın milletvekili sayısı 18 oldu.
“ Siyasi hayatla, belediye seçimleriyle tecrübe kazanan Türk Kadını bu sefer de milletvekili seçme ve seçilme suretiyle haklarının en büyüğünü elde etmiş bulunuyor.
Kutlu olsun..
İşte Avrupa’ lı kadınların bile gerimizde kaldığı, Türk Kadınına Seçme ve Seçilme Hakkının verildiği bugün bizler Atatürk Cumhuriyet ‘inin aydın kadınları olarak Atamıza minnettarız.
Turan ÇATAL
Araştırmacı Gazeteci-Yazar